Rahim ağzı kanserine ve HPV aşısına ait açıklamada bulunan Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Anabilim Kolu Öğretim Üyesi ve Avrupa Jinekolojik Onkoloji Derneği (ESGO) Lider Yardımcısı Prof. Dr. Murat Gültekin, bu hastalığın dünyada 15 ile 44 yaş ortasındaki bayanlarda göğüs kanserinden sonra ikinci en sık görülen hastalık olduğunu söyledi.
Rahim ağzı kanserinin, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından “önlenebilen bir vefat nedeni” olarak tanımlandığını hatırlatan Gültekin, “Dünyada bayan kanserlerinin yüzde 10’u direkt HPV’ye bağlı gelişmektedir. Dünyada yılda 600 bin bayana rahim ağzı kanseri tanısı konulmaktadır ve 340 binin üzerinde bayan hayatını yitirmektedir. Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’nün bilgilerine nazaran, ülkemizde rahim ağzı kanserinin görülme sıklığı yüz binde 4,3’tür.” bilgisini paylaştı.
Gültekin, dünyada rahim ağzı kanseriyle gayret kapsamında taramaların ve gözetici tedbir olarak da aşılama yapıldığına değinerek, mevcut aşıların, koruyuculuk oranlarının yüksek olduğunu, etkinliklerinin bilimsel çalışmalarla ortaya konduğunu tabir etti.
Türkiye’de bulunan HPV aşılarının da rahim ağzının kanser ve kanser öncesi hastalıklarına karşı tesirli olduğunun altını çizen Gültekin, “HPV aşısının, tıpkı vakitte taraması olmayan HPV alakalı 5 farklı kansere daha karşı kollayıcı olabileceği bildirilmektedir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, HPV aşıları sayesinde bedende oluşan antikorların, hastalığın geçirilmesi sonrası oluşan antikorlardan farklı olduğunu, daha uzun periyodik, daha tesirli ve daha gözetici olduğunu göstermektedir.” diye konuştu.
Prof. Dr. Gültekin, DSÖ tarafından HPV aşılarının aktifliğinin takip edildiğini ve her araştırma sonucunun değerlendirildiğini aktararak, mevcut uygulamada yer alan üç farklı tip aşının etkinliklerinin yüksek olduğunu ve son çalışmalarla bu aşıların tek doz uygulandığı durumdaki aktifliğine ait bilimsel dataların de değerlendirilmeye başlandığını söyledi.
DSÖ bağışıklama uzmanlarından oluşan Stratejik Müracaat Grubu’nun (SAGE), 9-14 yaş kümesinde tek dozun muhakkak ölçüde hami olabileceğine ait bir değerlendirmede bulunduğunu anlatan Gültekin, şunları kaydetti:
“DSÖ, bu bilgiler ışığında resmi tavsiye öncesi paydaşlarla görüşmeler gerçekleştireceğini paylaştı. Yurt dışında birçok ülkede yapılan çalışmalarla, tek doz HPV aşısının aktifliği değerlendirildi ve çalışmalar bu uygulamanın muhakkak bir ölçüde müdafaa sağlayabileceğini gösterdi lakin mevcut klinik delillerin birçok gözlemsel çalışmalara dayanıyor. Kesin delillerle konuşabilmek için randomize denetimli klinik çalışma tesirlilik datalarına gereksinim var. Mevcut bilgiler, tek doz HPV aşısının HPV enfeksiyonuna ve alakalı hastalığa karşı muhakkak bir ölçüde müdafaa sağlayabileceğini ortaya koydu. Bilgiler ışığında, şu an tek doz aşı, bilhassa aşıya erişim imkanlarının çok kısıtlı olduğu düşük gelirli ülkelerde HPV müdafaasının başlatılması için düşünülebilir.”
Gültekin, tek doz aşının belli oranda müdafaa sağladığına ait bilimsel çalışmaların yer almasına rağmen, “Şu anki mevcut uygulamada yer alan iki ya da üç dozu kapsayan tam doz aşının, rahim ağzı kanserine karşı yüzde yüz muhafaza sağladığı da unutulmamalı.” dedi.
“ÜLKEMİZDE 2’Lİ VE 4’LÜ AŞILAR MEVCUT”
Gültekin, Türkiye’de rahim ağzı kanserine karşı tesirli lakin genital siğillerden korumayan 2’li aşının, her iki hastalığa karşı tesirli 4’lü aşının ve her ikisi dışında vajinal, anal kanserlerin yanında gırtlak kanseri dahil baş ve boyun kanserlerine karşı tesirli 9’lu aşının uygulandığını belirtti.
2’li ve 4’lü aşıların, 14 yaşından küçük kız ve erkek çocuklarına 2 doz formunda uygulandığını aktaran Gültekin, “İkinci dozun, birinci dozdan 6-12 ay sonra yapılması gerekiyor. Bu aşılar, 14 yaşından büyük kız ve erkekler için 3 doz olarak uygulanıyor. İkinci doz, birinci dozdan 2 ay sonra, üçüncü doz ise birinci dozdan 6 ay sonra yapılması gerekiyor.” dedi.
Türkiye’de yapılan aşılara ait de bilgi veren Gültekin, “Şu an ülkemizde 2’li ve 4’lü aşılar mevcut ve doktor reçetesiyle kişi kendi temin ederek yaptırabiliyor.” dedi.
Gültekin, HPV aşısının hamilelere, ağır hastalığı bulunan bireylere, etkin kanser tedavisi yahut organ nakli olan bağışıklık sistemi zayıflamış şahıslara uygulanmadığına, alerjisi olanlara ve emziren annelere hekim denetiminde yapılabildiğine dikkati çekti.
HPV aşılarının, tüm dünyada 149 ülkede ulusal aşı programı kapsamında yer aldığını ve fiyatsız uygulandığını belirten Gültekin, “ABD, İngiltere, Almanya, Avustralya, Kanada, Belçika, Norveç, Finlandiya, Portekiz ve Fransa’nın da ortalarında yer aldığı 52 gelişmiş ülkede ulusal aşı programı kapsamında hem erkek hem de kız çocuklarına uygulanıyor. Zira HPV, hem erkek hem de bayanlarda kansere neden oluyor ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA), HPV aşısının 9 yaşın üzerindeki tüm erkek ve bayanlarda uygulanabileceğine ait onay verdi.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’de rutin bağışıklama programında yer almayan rahim ağzı aşısına ait yeni bir periyodun başlayacağını TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda duyuran Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, yaş kümeleri ve uygar hal dikkate alınarak planlama yapılacağını, ayrıyeten yerli üretim HPV kitinin kullanıma alınmasını sağlayacaklarını belirtmişti. (AA)