Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in Rusya’yı ziyaretinde, iki ülke başkanları Ukrayna krizinde çatışmaların durdurulması ve sorunun diyalog yoluyla çözülmesi için davet yaptı. Çin başkanı Şi ile Rus mevkidaşı Vladimir Putin’in dünkü görüşmelerinin akabinde, iki ülke ortasında stratejik işbirliği konusunda ortak bildiri yayımlandı.
‘BAŞKA ÜLKELERİN AVANTAJ ELDE ETMESİNE KARŞIYIZ’
AA’nın aktardığına nazaran, “Yeni Periyotta Kapsamlı Stratejik İşbirliği Uyumunun Derinleştirilmesi ve Ukrayna Krizinin Diyalog Yoluyla Çözülmesi” başlıklı bildiride taraflar, sorunun tahlili için en düzgün yolun diyalog olduğunu vurgulayarak, gerginliği artıracak, çatışmayı uzatarak krizin denetimden çıkmasına yol açacak adımlardan kaçınılması gerektiği belirtildi. Başkanlar, ortak bildiride, ABD ve Batılı ülkelerin krizdeki tutumunu üstü kapalı eleştirerek, “Taraflar, rastgele bir ülke yahut ülkeler kümesinin, öbür ülkelerin yasal güvenlik çıkarlarına ziyan vererek askeri, siyasi ve öbür alanlarda avantaj elde etmesine karşıdır” tabirlerini kullandı.
‘LİDERLER, HER TÜRLÜ TEK TARAFLI YAPTIRIMA KARŞIDIR’
Rus tarafının barış görüşmelerine en kısa vakitte dönülmesi taahhüdüne bağlılığını vurguladığı, Çin’in Ukrayna krizinin siyasi ve diplomatik tahlili için yapan rol oynamaya yönelik iradesini ve bu husustaki tekliflerini takdirle karşıladığının belirtildiği açıklamada, şunlar kaydedildi: “Taraflar, Ukrayna krizinin tahlili için tüm ülkelerin legal güvenlik korkularına hürmet gösterilmesi, bloklar ortası cepheleşmeden ve ateşe körükle gitme yaklaşımından kaçınılmasının ehemmiyetini vurgulamıştır. Taraflar, gerginliği artıracak, çatışmanın uzayarak berbata gitmesine ve dahi denetimden çıkmasına yol açacak adımlara karşıdır. Taraflar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun onay vermediği her cins tek taraflı yaptırıma karşıdır.”
Şi ve Putin, bildiride memleketler arası topluma barışa yönelik yapan gayretlere takviye olma davetinde bulundu.
‘ÇİN’İN BARIŞ PLANI, RUSYA’NIN YAKLAŞIMIYLA UYUMLU’
Öte yandan Rus başkan Vladimir Putin’in, bildirinin imzalanmasının akabinde düzenlenen ortak basın toplantısında barış görüşmelerin devamını konusunda daha kesin bir tavrı lisana getirdi. Çin’in ortaya koyduğu barış planı kararlarının birçoğunun, Rusya’nın yaklaşımlarıyla uyumlu olduğunu tabir eden Putin, “(Önerilerin) Batı ile Kiev hazır olduğunda barışçıl bir tahlil için baz alınabileceğini düşünüyoruz. Lakin şimdiye kadar onların buna hazır olduğunu göremiyoruz” dedi.
Putin, Batılı ülkeler ve Ukrayna hazır olduğunda, Çin’in Ukrayna’yla ilgili barış planının barışçıl tahlil için ana evrak olarak temel alınabileceğini söyledi.
Pekin’in planındaki hususlar şöyle:
– Bütün ülkelerin egemenliğine hürmet, BM mutabakatına uyulması
– Soğuk savaş zihniyetinden vazgeçilmesi ve bir ülkenin güvenliğinin öbür ülkelerin aleyhine tedbirlerle sağlanmaması prensibine saygı
– Askeri çatışmaların sona ermesi, tansiyonu artırıcısı adımlardan kaçınılması, Rusya ve Ukrayna’nın diyaloğa davet edilmesi
– Barış görüşmelerinin yine başlaması;
– İnsani krizin çözülmesi;
– Sivillerin ve savaş esirlerinin korunması;
– Nükleer santrallerin korunması;
– Nükleer, kimyasal ya da biyolojik silah kullanma tehdidine karşı durulması
– Tahıl koridoru mutabakatının desteklenmesi;
– Tek taraflı yaptırımlara son verilmesi;
– Üretim ve sevkiyat zincirlerinin istikrarının sağlanması
– Çatışma sonrası tekrar yapılanmaya takviye olunması
ABD: GÖRÜŞME UMUT VERMEDİ
Görüşmeye ait ABD’den yapılan açıklamada ise başkanların Ukrayna konusundaki tekliflerinin savaşın yakın vakitte biteceğine dair büyük umutlar vermediği söz edildi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu Stratejik İrtibat Koordinatörü John Kirby, tarafların, BM Kaidesi’nin gaye ve unsurlarına uyulması gerektiğini savunduğunu, bunun Rusya’nın bir öteki BM üyesi olan Ukrayna topraklarından çekilmesi gerektiği manasına geldiğini vurgulayarak, “Çin, yapan bir rol oynamak istiyorsa, Rusya’ya Ukrayna’dan çekilmesi konusunda baskı yapması gerekir.” dedi.
ÇİN’İN UKRAYNA SAVAŞINDAKİ TUTUMU
Çin ile ABD ortasında jeostratejik rekabetin ve bölgesel tansiyonların arttığı bir devirde başlayan Rusya-Ukrayna savaşı, Pekin idaresini, “ortak düşman” algısıyla benzeri meydan okumalarla karşı karşıya olan Moskova’ya yakın bir tavır izlemeye yöneltmişti. Pekin idaresi, çatışmaların başlamasının akabinde “savaş” ve “işgal” sözcüklerini kullanmaktan kaçınırken BM Genel Heyeti’ndeki oylamada çekimser kalarak Moskova’yı kınamayan az sayıda ülke ortasında yer almıştı.
Çin, savaşın yıl dönümü olan 24 Şubat’ta krizin siyasi tahlili için tekliflerini içeren 12 unsurluk “tutum belgesi” açıklamıştı. Dokümanda ülkelerin egemenliklerine hürmet gösterilmesi, legal güvenlik dertlerinin dikkate alınması, tek taraflı yaptırımlara son verilmesi ve gerginliklerin basamaklı olarak azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Ateşkes önerisi, ABD ve Avrupa Birliği’nin yanı sıra öneriyi fiili durumun kabulünün dayatılması olarak algılayan Ukrayna tarafından da kabul görmemişti. Kiev idaresi, bu şartlardaki bir barışın, “savaşın dondurulması” manasına geleceğini lisana getirmişti. Rusya da Çin’in görüşüne değer verdiğini lakin mevcut şartlarda Ukrayna sıkıntısının tahlilinde barış yoluna geçişin sağlanması için gerekli şartların oluşmadığını bildirmişti. (DIŞ HABERLER)