Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (IHR), 22 yaşındaki Mahsa Amini‘nin başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesinin akabinde başlayan protestolarda hayatını kaybedenlerin sayısının 481’e yükseldiğini açıkladı.
IHR’ye ilişkin internet sitesinde yayımlanan raporda, ömrünü yitiren göstericilerden 35’inin bayan, 64 kişinin ise 18 yaş altı olduğu belirtildi.
Ülkedeki 31 eyaletten 25’ine dair dataların yer aldığı raporda, en fazla can kaybının Sünnilerin yoğunlukta olduğu Sistan-Beluçistan eyaletinde yaşandığı aktarıldı.
Raporda, Sistan-Beluçistan’da 131, Tahran’da 56, Batı Azerbaycan’da 54, Kürdistan’da 53, Mazenderan’da 39, Gilan’da 25, Kirmanşah ve Elborz’da 24, İsfahan’da 14, Huzistan ve Fars’da 12, Rezevi Horasan’da 7, Doğu Azerbaycan’da 4, Zencan, Loristan, Merkezi ve Kazvin’de üçer, Hemedan, Kohgiluye-Buyer Ahmed, İylam, Erdebil, Buşehr ve Hürmüzgan’da ikişer, Simnan ve Gülistan’da ise birer göstericinin hayatını yitirdiği kaydedildi.
Öte yandan raporda, şovlarda gözaltına alınanlardan en az 109’unun dava belgesinin idam istemiyle mahkemeye gönderildiği belirtildi.
Ne olmuştu?
Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra kötüleşerek hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin 16 Eylül’de hayatını yitirmesi, ülke idaresine karşı protestolara yol açmıştı.
IHR, 27 Aralık’ta yayımladığı raporda, Amini’nin vefatı sonrasında başlayan sokak şovlarında emniyet güçlerinin müdahalesi sonucu 476 protestocunun öldüğünü aktarmıştı.
İran İhtilal Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Kumandanı Tuğgeneral Buyruk Ali Hacızade, 29 Kasım’daki konuşmasında, ülkede yaklaşık 2,5 aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de ortalarında olduğu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti. İran Güvenlik Kurulu ise 3 Aralık’ta, toplam meyyit sayısının 200’ü aştığını açıklamıştı.
İran medyasına yansıyan haberlere nazaran, şovlar sırasında 60’tan fazla güvenlik vazifelisi ömrünü yitirdi.
Göstericilerden 4 kişi idam edildi
Gösteriler sonrasında “yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak”, “devlete karşı savaş açmak” üzere suçlamalarla idamla yargılananlardan şu ana kadar haklarında vefat cezası verilen 4 kişinin cezası infaz edildi.