Doç. Dr. Erhan Şimşek, yaptığı açıklamada, erkek üreme hücresi olan spermin her ay yine üretilirken; bayanların daha anne karnında oluşan, belli sayıda yumurta ile dünyaya geldiğini belirterek, “Her yeni doğan bebekte farklı sayıda olan bu yumurtalar ergenlik çağına ulaşıldığında belli bir düzeye düşer. Menopoz periyoduna kadar kullanılan ya da azalan yumurta sayısı, menopoz ile birlikte tükenir. Genel manada; sağlıklı bir bayanda 20 milyona yakın yumurta anne karnında oluşurken; bu sayı doğumda bir milyona, ergenlik devrine girilmesiyle 500-700 bin civarına geriler” dedi.
Üreme Sıhhati ve İnfertilite üzerine uzmanlaşmış bir tabip olarak, çocuk doğurma yaşının ötelenmesi ile giderek artan oranda yumurtası azalmış bayanlar ile karşılaşıldığını belirten Doç. Dr. Erhan Şimşek, şöyle devam etti:
“Ergenlik devrinde ortalama 500 bin civarında olan yumurta rezervinden 500 tanesi, menopoza kadar kullanılır. Geriye kalan yumurtalardan da her ay 500 yahut 1000 adedi yok olarak azalır. Yumurta rezervi her bayanda değişkendir, birtakım bayanlarda da doğduklarından itibaren az olabilir. Bayanların az bir kısmı ise her ay beklenenden daha fazla yumurta kaybederek erken menopoza girebilirler. Genelde toplumda 40 yaşın altındaki bayanların menopoza girme oranı yüzde 1 yahut 2’dir. Menopozdan evvelki son 5-6 yılda adet görüldüğü halde, sağlıklı yumurta üretilemediği için doğum bahtı neredeyse sıfırdır. Yani son 5-6 yılki yumurtalar doğurganlık sağlamaz. O nedenle aslında menopoz yaşıyla doğurganlık yaşı birebir değildir. Doğurganlık kırklı yaşlarda sona ermektedir. 40 yaşın üstünde bizatihi doğurma oranı yüzde 50’nin altındadır. O yüzden bu yaşlarda hastaların doktora başvurma ve tıbbi yardım isteme oranları çok yüksektir.”
“YUMURTA REZERVLERİ HEN BAYANDA DEĞİŞİKLİK GÖSTERİR”
Yumurta rezervinin bireylere nazaran değişiklik gösterdiğinin ve bu mevzuda çevresel ve genetik faktörlerin değerli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Erhan Şimşek, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Anneleri erken yaşlarda menopoza girmiş olan bayanlar, yumurta rezervlerini kesinlikle denetim ettirmelidir. Şahısların anneleri 40 yaşın altında menopoza girdiyse, annelerinin doğurganlığı az olmuş ise, tüp bebekle doğuran kardeşleri ya da teyzeleri var ise doğurganlıkları az olabilir. O nedenle bu hastaların; benim rezervim az mı diye düşünerek bayan doğum uzmanı tabipler tarafından değerlendirilmeleri yerinde bir karar olur. Bununla birlikte bilmediğimiz sebeplerden de bir küme hastada azalmış yumurta rezervi görülebilmektedir. Toplumda yüzde 1 ile yüzde 2 ortasında olsa da, erken yaşlarda yumurta kaybı yaşayan hastalarımız olabiliyor. Bilhassa adet ölçüsü azalıp düzensizleşiyorsa, 2-3 ayda bir seyrek adet görülüyorsa, yumurta rezervinin denetim ettirilmesinde yarar olduğunu düşünüyoruz. Toplumumuzda yaygın olan evlilikten sonra bayan doğum hekimine gitme fikri; doğurganlık kaybıyla sonuçlanabiliyor. Çoklukla 33-35 yaşına kadar hastaların kâfi yumurtası vardır ve doğurganlıklarında bir sorun beklenmemektir. 27 yaşından 34 yaşına kadar hafif azalan doğurganlık çoklukla 40’lı yaşların başına kadar azalarak sürer. Kırk yaş üzeri fakat yeni evli olan bir hastada bulacağımız yumurtalarla doğuma ulaşma bahtımız yüzde 1 ile yüzde 3 oranlarını geçememektedir. 45 yaşından sonra ise doğal doğurganlık oranı ihmal edilecek kadar düşüktür. Bayan Doğum muayenesinin yanı sıra hekiminizin uygun gördüğünde yapılacak bir kan testi olan, antimüllerian hormon (AMH) ölçümü hastalarımıza yumurta rezervleri ile ilgili fikir verebilmektedir. Bu kan testi muayenenin yerine geçmemektedir. Yumurtalığın sağlıklı olup olmadığını ya da doğurup doğurmayacağınızı ön görmemekle birlikte, mevcut yumurtaların oranını belirleyebilmektedir. Test ile birlikte jinekolojik muayene kesinlikle yaptırılmalıdır. Bekar bayanların jinekolojik muayenesi rahim ve yumurtalıklarının ayrıntılı görülebileceği karından ultrason ile yapılmaktadır. Bu usulle yumurta rezervlerini anlamak mümkündür. Rezervleri ile ilgili korkusu olan, yaşı 33 – 35 yahut ötesine ilerleyen, ailede erken menopoz hikayesi bulunan bayanların bir Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanına başvurmaları gerekmektedir”
“UZAYAN İNSAN ÖMRÜ DOĞURGANLIK YAŞINI ETKİLEMİYOR”
Günümüzde uzayan insan ömrünün, doğurganlık yaşına bir tesiri olmadığının, “sağlıklı bir bayanım ilerleyen periyotlarda de anne olabilirim” kanısının yanlış olduğunun altını çizen Doç. Dr. Erhan Şimşek, “Geçmiş periyotlarda ortalama 50 yıl ömrü olan bir bayan ile günümüzde 80 yıl hayat beklentisi olan bir bayanda doğurganlık ortalama olarak lakin 40’lı yaşların başına kadar sürebiliyor. Doğurganlık için evlilik müddetinin değil, yaşın baz alınması gerekiyor. Örneğin; 40 yaşında 2 aylık evli olan bir bayanın ay başına anne olma bahtı yine yeni evli 35 yaşından küçük bir bayana nazaran hayli azalmış bir orana sahiptir. Bu sebeple doğurganlığı belirleyen en kıymetli faktör evlilik mühletinden fazla bayanın yaşıdır. Ertelenen doğurma yaşının sonuçları ileri yaşlarda ne yazık ki dramatik olabilmektedir. Çevresel faktörlerin başında ise sağlıklı beslenme ve idmanın değerine değinmemiz gerekir. Protein, karbonhidrat ve yağ oranı bakımından istikrarlı, sağlıklı beslenme doğurganlığı arttırır. Bilhassa işlenmiş şeker içeren karbonhidrattan varlıklı beslenme bağışıklık sistemini etkilemekte ve kiloyu artırarak yumurta kalitesini bozabilmektedir. Özetle sağlıklı kiloda olmak doğurganlık üzerine olumlu katkı sağlayabilirken çok kilolu ve obez olmak doğurganlığı düşürebilmektedir. Beden kitle indeksi 35’in üzerinde olan, çok şişman dediğimiz hastalarda doğurganlıktaki azalma daha bariz olmaktadır” diye konuştu.
“AZALMIŞ YUMURTASI OLAN HASTALARIN DA TEDAVİ SEÇENEĞİ BULUNUYOR”
Azalmış yumurtada tespit edilen hastalar için bu durumun epeyce telaş verici olmasına karşın doğurganlığının bitmediği, uygun ve faal pek çok tedavi ile çocuk sahibi olma bahtı taşıdıklarının bilinmesi gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Erhan Şimşek, şunları kaydetti:
“Hastalarımızın kalan yumurta rezervine nazaran seçilecek; aşılama, tüp bebek üzere uygun tedaviler ile gebelik talihi devam ettirilebilir. Bahsin ruhsal boyutu da düşünüldüğünde; bayana yumurtasının az olduğunu söyleyecek kişinin, tedavi seçenekleri ve talihlerini da açıklayabilecek üreme konusunda uzman bir doktor olması önemlidir. Çünkü eğitimini tamamlayıp işini kurmuş, evlenip çocuk doğurma hayali kuran, çocuk sahibi olabileceğini düşünen bir bayana; yumurtasının azaldığı açıklandığında bunun korku ve depresyon üzere durumlara yol açabileceği de düşünülerek hasta ile ayrıntılı bir formda mümkün tahliller eşliğinde kıymetlendirme yapmak gerekmektedir. Her azalmış yumurta rezervi olan bayanda doğurganlık bitmeyeceği üzere pek çok tedavi seçeneği de bulunmaktadır. Azalmış yumurta rezervi olan hastalarda bayanın evli yahut bekar olmasına nazaran çeşitli tedaviler sunulabilmektedir. Bekar ve durumu uygun olan hastalarda yumurta dondurma; evli hastalarımızda ise gebeliğin ötelenmemesi ve çabucak doğurmaya teşvik etme yanı sıra yumurtalarının döllenerek embriyo basamağına getirilmesinden sonra dondurularak saklanması üzere usuller ile doğurganlığın korunması mümkün olabilmektedir. Doğurganlıkta en değerli faktörün yaş olduğu düşünülürse geç kalmadan, 30 yaşını geçmiş, şimdi evlilik planı olmayan bayanların yumurta rezervi açısından aile öyküleri konusunda bilgi sahibi olmaları ve risk taşıdıklarını düşünüyorlarsa kendilerini bir bayan doğum tabibine emanet etmelerini tavsiye ediyorum.”