Teklif ile Yeni Konut Finansman Programı’nın genel çerçevesi belirleniyor, program kapsamındaki katkıların hudutları ve ceza kararları düzenleniyor.
Buna nazaran, gerçek şahısların konut finansmanı taksit ödemelerini kolaylaştırmak gayesiyle taksitlere katkı sağlanacak. Bunun için Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek bir kamu bankası aracılığıyla ilgili bankalara nakit kaynak aktarılacak. Bir yıl içerisinde katkı sağlanabilecek konut finansmanının toplam anapara meblağı 220 milyar lirayı aşamayacak.
Daha evvel satılmamış ve yüklenicilerin mülkiyetinde olan konutlarla şimdi başlamamış yahut imali devam eden projelerden konut edineceklere katkı sağlanabilecek. Şimdi başlamamış yahut üretimi devam eden konut projeleri açısından mülkiyeti yüklenicilere geçecek konutlara ait sağlanacak finansmanlar da bu kapsamda pahalandırılacak. Gayrimenkul geliştiricileri ile arsa hissesi karşılığında inşaat kontratı etrafında arsa hissesi sahipleri de yüklenici kabul edilecek.
Katkılar; kâfi ödeme gücüne sahip olduğu bankalarca bedellendirilen ve katkı talebinde bulunan gerçek bireylere yönelik konut finansmanı için sağlanacak.
İlk üç yıldaki finansman taksit fiyatının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar ölçü, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak. Yüzde 30’luk oranı yüzde 30 ila yüzde 50 ortasında belirlemeye, 3 yıllık süreyi bir yıla kadar indirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı hissesi yüklenici hesabından yahut finansman fiyatından tahsil edilerek, finansmanı sağlayan bankalarda süreksiz hesaplara aktarılacak. Bu meblağlar bir yıla kadar finansman taksitlerinin ödemelerinde kullanılacak. Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek metot ve temeller çerçevesinde; bu meblağın bir kısmı yahut tamamı finansman anapara fiyatından peşin olarak indirilebilecek, bir yıllık mühlet ise üç yıla kadar uzatılabilecek. Tahsil edilen fiyat, hiçbir halde yükleniciler tarafından geri istenemeyecek.
KATKILARIN GERİ ÖDEMESİ
Düzenlemeye nazaran, belirlenen kamu bankası, her ayın birinci beş iş günü içerisinde, içinde bulunulan aya ait toplam katkı meblağını bir icmal listesiyle Bakanlığa bildirecek. Bakanlık talep edilen katkı fiyatını, bildirim yapılan ayın 15’ini takip eden birinci iş günü bankaya aktaracak. Bu katkının transfer günü ile finansmana ait taksit ödemeleri bankalarca tıpkı gün olarak belirlenecek.
Katkıların geri ödeme meblağları, geri ödemelerin başlayacağı tarihe kadar, finansmanın faiz oranı üzerinden kolay faiz metoduyla hesaplanacak. Bankaların, geri ödeme meblağlarını katkıdan yararlananlara rücu etme hakkını kullanması durumunda geri ödemelerin başlamasından sonra ek bir faiz oranı uygulanmayacak.
Geri ödemelerin, katkıdan yararlananlarca yapıldığına bakılmaksızın, tam ve vaktinde Bakanlığa aktarılmasından finansmanı sağlayan bankalar sorumlu olacak. Geri ödemelerin finansmanı sağlayan bankalarca tam ve vaktinde yapılmaması durumunda katkı geri ödemeleri, hesaplanacak gecikme artırımıyla birlikte finansmanı sağlayan bankadan ilgili vergi dairesince tahsil edilecek. Bu kapsamda finansmanlara ait icra takip sürecinin başlatılması durumunda, hesaplanacak geri ödemeler, finansmanı sağlayan bankalar tarafından icra takibinin başlatılmasından sonra en geç 30 gün içerisinde Bakanlığa verilmek üzere, belirlenecek bankaya aktarılacak.
Taksit meblağı hane gelirinin yüzde 30’unu aşan lakin finansman katkısından yararlanmak istemeyenler için oluşturulacak geri ödeme planında, ilgili ayda alınması gereken anapara ve faiz oranı/kar hissesi fiyatı, kalan anapara üzerine eklenerek ertelenebilecek.
Bu finansmanların vadesinden evvel kapanmasının talep edilmesi durumunda öbür mevzuatta belirlenmiş kapama şartlarına ek olarak ertelenmiş anapara ve faiz oranı / kar hissesi fiyatı var ise bunların tamamının ödenmesiyle kapama gerçekleştirilebilecek. Bu hesaplama formülüne ait başka kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı kararlar uygulanmayacak.
TAŞINMAZ 5 YIL EVRE VE TEMLİK EDİLEMEYECEK
Edinilen taşınmazlar, finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine finansman tarihinden itibaren 5 yıl mühletle tescilsiz iktisap halleri hariç dönem ve temlik edilemeyecek, satış vaadine husus edilemeyecek.
Borçlunun temerrüdü nedeniyle icra takip sürecinin başlatılması durumunda bölüm, temlik ve satış vaadine husus edilememesi finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine terkin edilecek.
Sağlanacak finansman konusu konuta ait düzenlenen değerleme raporunun yanlış yahut gerçeğe karşıt olması halinde, raporu düzenleyen gayrimenkul değerleme uzmanı yahut gayrimenkul değerleme kuruluşu hakkında, Sermaye Piyasası Kanunu’na nazaran verilecek idari para cezası meblağları 10 kat artırılarak uygulanacak. Bu fiyat, finansmana mevzu konutun satış bedelinin yüzde onundan az olamayacak.
Aktarılacak katkının hak sahipliğinin tespiti ile katkının gerçek ve tam hesaplanmasından ibraz edilen evraklar çerçevesinde konut finansmanını sağlayan banka sorumlu olacak.
Katkılardan faydalanacak gerçek şahısların yanlış yahut aldatıcı beyanlarda bulunduğunun tespit edilmesi durumunda; sağlanan katkılar geri alınacak ve kullanılan finansman fiyatının yüzde 5’i kadar idari para cezası uygulanacak.
Yüklenicilere yanlış yahut aldatıcı beyanlarda bulunduklarının tespit edilmesi durumunda, finansmana bahis konutun beyan edilen satış bedelinin yüzde 25’i kadar idari para cezası kesilecek.
Bankalar tarafından sağlanacak finansmana ait fiyat, vade, faiz oranı / kar hissesi, finansman sağlanacak konutların azami satış bedeli, katkılardan faydalanacak gerçek bireylerin kapsamı; bu bireylerin, konut sahipliği, hane geliri, hane geliri artış katsayısı ve hanedeki öteki bireylerin konut sahipliği üzere konuları belirlemeye ve finansmana ait nitelikleri vilayet bazında farklılaştırmaya, katkı olarak aktarılacak kaynağın kullandırılmasına, katkının sonlandırılmasına, katkı geri ödemelerine, katkı geri ödemelerinin faiz hesaplama tekniği, bu ödemelerin vade şartları, vadesinden evvel ve toplu ödeme konularına, uygulamaya ve kontrole ait yol ve asılları belirlemeye, uygulamaya ait olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve gerçekleştirilecek süreçlere ait başka konuları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Bu kapsamdaki konut finansmanları 31 Aralık 2023 tarihine kadar kullandırılabilecek, Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatmaya yetkili olacak.
“BU SİSTEM KESİNLİKLE DEĞİŞMELİ”
Teklifin geneli üzerinde İYİ Parti Kümesi ismine kelam alan İstanbul Milletvekili Hayrettin Nuhoğlu, görüşülen kanun teklifinin unsur fıkralarında 6 kez Cumhurbaşkanına yetki verildiğini belirterek, “Cumhurbaşkanı neredeyse tek başına her şeye dilediği üzere hükmedecektir, o halde bu kanuna gerek var mıydı sanki?” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşmalarında hakaret sözleri kullandığını sav eden Nuhoğlu, “Biz, milletimiz ismine bunları kabul etmiyor ve şiddetle karşı çıkıyoruz. Hasebiyle, bu sistem kesinlikle değişmeli.” görüşünü savundu.
AKP Küme Başkanvekili Yılmaz Tunç ise Nuhoğlu’nun Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik kelamlarının kabul edilmeyeceğini belirtti.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle Türkiye’nin 5 yıllık istikrar sürecini yakaladığını kaydeden Tunç, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Sayın Cumhurbaşkanımız, Anayasamıza nazaran devletin birliğini, milletin birliğini, bütünlüğünü temsil eder ve bu çerçevede de Anayasadan aldığı yetkileri kullanmaktadır ve yaptıkları da bütün dünyanın gözü önündedir, milletimizin gözü önündedir. Bu milletin refahı için, bu ülkenin zenginleşmesi için, kalkınması için gecesini gündüzüne katmaktadır. Daima büyük yatırımların açılışları, kabine sonraları milletimize verdiği muştular, dış siyasetteki başarısı zati bütün dünya tarafından kabul görmektedir. Birleşmiş Milletler’in takdir ettiği, teşekkür ettiği bir önder pozisyonundadır. Münasebetiyle bu tabirleri kabul etmiyoruz ve milletimiz sandık önüne geldiğinde tekrar kararı verecektir.”
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, yıllar prestijiyle artan konut muhtaçlığına karşılık yapı ruhsatı sayılarında daralma yaşanmasının arz ve talep istikrarını bozduğuna işaret eden Kalaycı, “Herkesin insanca yaşayabileceği bir konutunun bunulmasının insan haklarının bir gereği olduğuna inanmaktayız.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle devlet idaresinde çift başlılığın sona erdiğini söyleyen Kalaycı, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle siyasi istikrar kurumsallaşmıştır, koalisyonlar zamanı kapanmış, hükümet buhranları bitmiş, karar süreçlerindeki tıkanıklıklar açılmıştır. Devlet idaresinde daha isabetli, uyumlu, süratli ve faal karar alma imkan ve sistemleri devreye girmiştir.” dedi.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük barınma krizinin yaşandığını ileri sürdü.
Konut fiyatlarının 2 yıl içinde ortalama 500 bin liradan 3 milyon liraya çıktığını aktaran Paylan, “Peki, bu mevzuda hükümet ne yapıyor? Sadece izliyor.” eleştirisini yaptı.
CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı, iktidarın konut sahibi olmak isteyen orta gelirli vatandaşları değil müteahhitleri desteklediğini argüman ederek, “Kanun teklifinin özüne bakarsak müteahhidin elinde kalan ya da elinde olan daireler fakat satışa konur. Bu durumun da vatandaşın, konuta gereksinimi olan gencimizin, emeklimizin desteklenmesi olarak değil, sonuçta müteahhidin desteklenmesi olarak açıkça ortada olduğu gözükmekte.” dedi.
Teklifin 1. unsurunun kabul edilmesinin akabinde TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşime orta verdi. Bilgiç, ortanın akabinde kurulun yerini almaması üzerine yarın saat 14.00’de toplanmak üzere birleşimi kapattı. (AA)